Đau bụng kinh là gi: Nguyên nhân, triệu chứng, cách chữa tại nhà

Tham vấn y khoa:

Nguyễn Thường Hanh

September 26, 2020
Bệnh phụ khoa

Đau bụng kinh dữ dội khi đến ngày đèn đỏ là tình trạng mà nhiều chị em đang gặp phải hiện nay. Theo các chuyên gia, không chỉ là cơ chế sinh lý bình thường của cơ thể, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh phụ khoa nguy hiểm như lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung,  u nang buồng trứng.… Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và cách chữa đau bụng kinh đơn giản tại nhà qua những chia sẻ của các bác sĩ sản phụ khoa trong bài viết dưới đây.

đau bụng kinh

Đau bụng kinh là bệnh gì?

Đau bụng kunh, hay còn gọi là thống kinh, là một triệu chứng phổ biến ở phụ nữ mỗi khi đến chu kỳ kinh nguyệt . Hầu hết phụ nữ đều từng trải qua điều này ít nhất một lần trong đời. Theo đó, những cơn đau bụng kinh khiến vùng bụng dưới đau nhức, có thể lan ra lưng và xuống đùi.

Đau bụng kinh ở mỗi người không giống nhau, có người đau ít có người đau nhiểu, thậm chí ở mỗi chu kỳ mức độ đau cũng khác nhau. Có khi cơn đau bụng kinh quằn quại, dữ dội nhưng cũng có khi chỉ gây cảm giác hơi nhói ở bụng dưới. Dù ở mức độ nào thì hiện tượng này cũng khiến chị em cảm thấy mệt mỏi, khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt và công việc.

Theo các chuyên gia, chứng đau bụng khi hành kinh được  có thể được cải thiện theo độ tuổi hoặc sau khi phụ nữ sinh con. Tuy nhiên, trong một số trường hợp cơn đau vẫn kéo dài do một số nguyên nhân nhất định.

Nguyên nhân đau bụng kinh

Tại sao đau bụng kinh? Nhiều chị em bị đau bụng kinh dữ dội khi đến kỳ kinh nguyệt nhưng không biết nguyên nhân của tình trạng này là gì. Theo các chuyên gia, đau bụng kinh được chia làm 2 loại là đau bụng kinh nguyên phát và đau bụng kinh thứ phát. Có những nguyên nhân khác nhau ở mỗi dạng. Cụ thể:

Nguyên nhân đau bụng kinh

• Đau bụng kinh nguyên phát

Đau bụng kinh nguyên phát hay còn gọi là đau bụng kinh cơ năng thường gặp ở phụ nữ mới bước vào tuổi dậy thì và kéo dài khoảng 2 - 3 năm. Đau bụng kinh nguyên phát gây đau bụng dữ dội từ dưới lên trên tử cung, người mệt mỏi, buồn nôn, chóng mặt. Nguyên nhân đau bụng kinh ở dạng này có thể do một số nguyên nhân như:

- Tử cung co bóp quá mức hoặc không bình thường.

Khi hành kinh, tử cung sẽ liên tục co bóp để đẩy tất cả các yếu tố của niêm mạc tử cung đã bị hoại tử ra bên ngoài, tạo ra máu kinh. Điều này khiến mạch máu bị thắt lại, gây thiếu máu và oxy gây ra những cơn đau bụng kinh bình thường hoặc dữ dội.

- Hàm lượng prostaglandin trong máu kinh và nội mạc tử cung tăng lên

Prostaglandin (PG) là chất tác động khiến tử cung co bóp nhiều hơn. Vì vậy, ở những phụ nữ có hàm lượng PG trong máu cao, khi đến ngày hành kinh, tử cung sẽ co bóp mạnh, liên tục và gây ra những cơn đau quặn thắt khi hành kinh so với những người đeo hàm. Chất lượng này thấp hoặc trung bình.

Ống dẫn trứng bị hẹp

Đau bụng kinh có thể do chị em bị hẹp buồng trứng. Khi ống dẫn trứng bị hẹp sẽ khó đẩy máu kinh ra ngoài. Tử cung phải co bóp, làm việc nhiều hơn gây co bóp tử cung khiến chị em bị đau bụng kinh dữ dội.

Nhìn chung, những cơn đau bụng kinh nguyên phát không nguy hiểm đến sức khỏe. Chị em chỉ cần nghỉ ngơi hợp lý, ăn uống điều độ và tránh vận động mạnh trong những ngày này.

Triệu chứng đau bụng kinh nguyên phát

• Đau bụng kinh thứ phát

Đau bụng kinh thứ phát hay còn gọi là đau bụng kinh thực thể. Tình trạng này ít phổ biến hơn, xảy ra phổ biến hơn ở phụ nữ từ 30-45 tuổi. Nguyên nhân xuất phát từ việc chị em đang mắc một số bệnh phụ khoa như lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung, viêm vùng chậu… Đây là bệnh lý nguy hiểm cần được điều trị kịp thời để tránh gây ra những biến chứng không mong muốn cho sức khỏe. Về vấn đề này, chúng tôi sẽ giải đáp cụ thể trong phần nguyên nhân đau bụng kinh dưới đây.

- Lạc nội mạc cổ tử cung

Là tình trạng các mô bên trong tử cung phát triển quá mức lấn ra bên ngoài tử cung sang ống dẫn trứng. Các lớp mô phát triển không đúng vị trí này vẫn hoặt động  như các mô ở tử cung. Chúng cũng bong ra và chảy máu trong chu kỳ kinh nguyệt, chính điều này khiến cho bạn bị đau bụng quằn quại. Trường hợp này cần đi khám để chuẩn đoán và điều trị.

- U xơ tử cung

U xơ tử cung là bệnh thường gặp ở phụ nữ ngoài 30 tuổi. Biểu hiện của bệnh là tình trạng xuất hiện những cục bướu nhỏ dạng thịt trên bề mặt tử cung, chúng được tạo thành từ các mô sợi liên kết với nhau

U xơ tử cung là bệnh lành tính nhưng nếu các khối u phát triển với kích thước lớn sẽ gây ra nhiều ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Ở trường hợp nhẹ chúng có thế làm cản trở quá trình đẩy máu kinh ra khỏi tử cung, gây rong kinh, đau bụng kinh. Về lâu dài, bệnh có thể khiến chị em bị vô sinh, hiếm muộn, thậm chí đe dọa đến tính mạng của người bệnh nếu khổi u bị vỡ.

- Viêm vùng chậu

Viêm vùng chậu cũng được xem là một nguy cơ gây viêm vùng chậu ở nữ giới . Đây là bệnh phụ khoa xuất phát từ việc một hoặc nhiều cơ quan vùng chậu như tử cung, buồng trứng, ống dẫn trứng bị vi khuẩn xâm nhập, tấn công. Tình trạng này khiến chị em bị đau bụng dữ dội khi hành kinh, tiểu rát, tiểu buốt, sốt nhẹ, tiết dịch bất thường…

Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh viêm vùng chậu có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như: Gây mô sẹo tử cung, tăng nguy cơ chửa ngoài tử cung, vô sinh, hiếm muộn. Nguy hiểm hơn, bệnh có thể tạo mủ và gây tổn thương ở tử cung, buồng trứng, dẫn đến áp xe, đe dọa tính mạng người bệnh.

Như vậy, có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng đau bụng khi hành kinh. Chị em cần chú ý, nếu thường xuyên gặp phải những cơn đau bụng kinh dữ dội, đau kéo dài, kèm theo những dấu hiệu bất thường thì chị em nên đến cơ sở y tế để thăm khám kịp thời, tránh để lâu. các biến chứng nguy hiểm.

Dấu hiệu đau bụng kinh thứ phát

Triệu chứng đau bụng kinh ở phụ nữ

Hầu như phụ nữ nào cũng từng ít nhất một lần gặp phải tình trạng đau bụng khi hành kinh. Theo các chuyên gia, triệu chứng đau bụng kinh ở mỗi người là khác nhau. Ngay cả giữa các kỳ kinh của phụ nữ, các triệu chứng này không hoàn toàn giống nhau. Tuy nhiên, nhìn chung khi bị đau bụng kinh, chị em sẽ gặp phải những biểu hiện sau:

- Đau âm ỉ hoặc đau nhói vùng bụng dưới cơn đau sau đó có thể lan xuống đùi, xương mu và bẹn trong.

- Tức ngực, đầu vú hơi đau.

- Đau đầu, đau lưng, hoa mắt, chóng mặt, cơ thể mệt mỏi.

- Bụng chướng, tức bụng dưới, buồn nôn, nôn. Một số trường hợp bị sốt nhẹ, tiêu chảy.

- Mặt và lưng nổi nhiều mụn hơn bình thường.

- Tâm trạng thay đổi thất thường, dễ cáu gắt.

Bên cạnh đó, dấu hiệu đau bụng kinh có thể gặp phải như khí hư ra nhiều, ra nhiều máu kinh, rong kinh, có cục máu đông. Các triệu chứng này thường xuất hiện trước, trong và vài ngày sau khi hành kinh. Nếu đau quá, chị em tuyệt đối không được tự ý sử dụng thuốc giảm đau. Tốt nhất, bạn nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn, hạn chế tối đa các triệu chứng đau bụng kinh.

Các triệu chứng của đau bụng kinh

Cách chữa đau bụng kinh đơn giản hiệu quả

Trong mỗi kỳ kinh đều bị đau bụng khiến chị em thấy khó chịu, mệt mỏi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt và công việc. Vì vậy, việc tìm ra cách chữa đau bụng kinh hiệu quả là điều mà chị em nào cũng mong muốn. Theo các chuyên gia, tùy theo nguyên nhân, mức độ đau bụng kinh mà chị em có thể hạn chế tình trạng này bằng cách áp dụng các phương pháp chữa tại nhà bằng dân gian hoặc thực hiện các biện pháp y học hiện đại.

• Chữa đau bụng kinh tại nhà bằng phương pháp dân gian

Là phương pháp được áp dụng cho những trường hợp đau bụng kinh nguyên phát. Chị em thường chỉ cảm thấy đau lâm râm, từng cơn, đau nhẹ trong thời gian ngắn.

1. Cách chữa đau bụng kinh tại nhà bằng gừng tươi

Gừng tươi là một loại gia vị quen thuộc, có mặt trong gian bếp của nhiều hộ gia đình. Không chỉ tạo hương vị cho các món ăn, gừng tươi còn là vị thuốc chữa được nhiều bệnh. Trong đó, dùng gừng tươi để giảm đau bụng khi hành kinh là phương pháp được nhiều chị em áp dụng.

Theo đó, gừng có tính nóng, có thể làm ấm bụng và giúp khí huyết lưu thông tốt hơn. Do đó, chị em có thể giã nát hoặc thái gừng tươi thành từng miếng nhỏ rồi bọc vào khăn xô. Sau đó chườm lên vùng bụng dưới trong vòng 5 - 7 phút để giảm nhanh các triệu chứng đau bụng kinh dữ dội. Ngoài ra, chị em cũng có thể uống trà gừng, nước gừng tươi với mật ong để tăng cường công dụng.

2. Chườm nóng vùng bụng dưới

Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng đau bụng kinh đôi khi là do máu kinh bị ứ đọng trong tử cung không thể đẩy ra ngoài. Vì vậy, chườm nóng là cách giúp máu lưu thông dễ dàng, các cơ trên tử cung co bóp nhịp nhàng hơn từ đó hạn chế tình trạng đau bụng kinh cho chị em.

Cách chữa đau bụng kinh bằng phương pháp này khá đơn giản. Chị em chỉ cần chuẩn bị một chai thủy tinh hoặc một chai cao su đã đổ đầy nước ấm hoặc dùng túi sưởi để chườm lên vùng bụng dưới khi hành kinh. Sau 10-15 phút chườm nóng, chị em sẽ thấy cơn đau bụng kinh không còn dữ dội như trước, thậm chí biến mất trong thời gian nhất định.

Cách chữa đau bụng kinh tại nhà

3. Cách chữa đau bụng kinh đơn giản bằng trứng gà, ngải cứu

Không chỉ là một loại thực phẩm bổ sung nhiều chất cần thiết cho cơ thể, trứng gà và ngải cứu còn là một trong  những bài thuốc chữa đau bụng kinh tại nhà khá hiệu quả, được nhiều chị em áp dụng tại nhà hiện nay. Theo đó, bài thuốc này vừa giúp giảm nhanh các cơn đau bụng kinh vừa có tác dụng bổ huyết, điều kinh.

Chị em chỉ cần thái nhỏ một nắm lá ngải cứu rồi trộn đều với trứng gà và mật ong (Có thể cho thêm một chút gia vị cho dễ ăn). Sau đó, đem hỗn hợp này hấp chín và ăn trong những ngày hành kinh. Tuy nhiên, với những người có tiền sử bệnh tim, cao huyết áp không nên ăn quá nhiều trứng gà vì dễ khiến bệnh nặng hơn, đe dọa đến sức khỏe và tính mạng.

4. Massage bằng tinh dầu thơm

Đây là cách chữa đau bụng kinh tại nhà đơn giản mà chị em có thể tham khảo. Bạn chỉ cần dùng tay massage nhẹ nhàng quanh vùng bụng và eo để giúp cơ bụng không bị co thắt. Kết hợp với tinh dầu thơm sẽ giúp khí huyết lưu thông tốt hơn, từ đó giảm đau nhanh chóng.

5. Chữa đau bụng kinh bằng nghệ tươi

Nghệ tươi, đặc biệt là nghệ vàng là một vị thuốc có tác dụng làm ấm cơ thể, điều kinh, lưu thông khí huyết và giảm nhanh các triệu chứng đau bụng kin. Vì vậy, đối với những chị em thường xuyên bị đau bụng khi hành kinh thì đây là phương pháp an toàn, hiệu quả và vô cùng tiết kiệm.

Cách làm đơn giản nhất là dùng gừng tươi gọt vỏ, xay thành bột, tán mịn rồi trộn đều với mật ong để uống. Ngoài ra, để nâng cao hiệu quả chị em có thể chế biến nghệ thành các món ăn hàng ngày như: thịt rang nghệ, cá kho nghệ… vừa giảm đau bụng kinh vừa tốt cho dạ dày và làn da của phụ nữ.

Cách chữa đau bụng kinh hiệu quả nhất

• Điều trị đau bụng kinh qua tham khám, dùng thuốc tây

Đối với những trường hợp đau bụng kinh dữ dội, đau bụng kinh thứ phát thì việc áp dụng các bài thuốc dân gian hầu như không có tác dụng. Một số phương pháp thậm chí có thể có tác dụng phụ nữ nếu thực hiện không đúng cách. Vì vậy, nếu tình trạng đau bụng kinh kéo dài, đau rát hoặc kèm theo các triệu chứng bất thường, chị em nên đến cơ sở y tế để được kiểm tra kịp thời, hạn chế tối đa những biến chứng không mong muốn có thể xảy ra.

- Cách chữa đau bụng kinh bằng thuốc tây

Sau khi thăm khám, bác sĩ có thể kê một số loại thuốc giảm đau, chống viêm không steroid để hạn chế mất máu và giảm đau bụng kinh. Ngoài ra, có thể kê một số loại thuốc tránh thai để giảm nhanh các cơn đau bụng kinh, đồng thời giúp chị em điều hòa kinh nguyệt.

Sử dụng thuốc giảm đau bụng kinh chỉ áp dụng cho những trường hợp không bị dị ứng với các thành phần của thuốc. Chị em tuyệt đối không tự ý mua thuốc bên ngoài khi chưa có chỉ định vì có thể gây tác dụng ngược, thậm chí ảnh hưởng đến khả năng sinh sản sau này.

- Can thiệp ngoại khoa

Đối với những trường hợp đau bụng kinh do mắc các bệnh phụ khoa nặng như u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung, viêm vùng chậu… thì rất có thể bác sĩ sẽ thực hiện các biện pháp can thiệp. Phẫu thuật nhằm loại bỏ nhanh chóng các triệu chứng của bệnh và bảo vệ sức khỏe cho nữ giới.

Tùy theo bệnh lý mắc phải mà các phương pháp can thiệp sẽ khác nhau. Tuy nhiên, trước khi điều trị bệnh, chị em cần tiến hành thăm khám, xét nghiệm và nội soi kỹ lưỡng trước. Chị em cần lưu ý lựa chọn  địa chỉ khám phụ khoa uy tín, chất lượng   để thăm khám và thực hiện các thủ thuật can thiệp, đảm bảo kết quả điều trị tốt nhất.

Lưu ý điều trị đau bụng kinh

Một số lưu ý chị em nên biết khi bị đau bụng kinh

Để những cơn đau bụng kinh không còn trở thành nỗi sợ hãi, ám ảnh của chị em, ngoài việc áp dụng các cách giảm đau trên, chị em cũng cần lưu ý những vấn đề sau:

- Vệ sinh vùng kín bằng nước ấm trong thời kỳ kinh nguyệt để tránh các bệnh viêm nhiễm phụ khoa nguy hiểm khiến các cơn đau bụng kinh ngày càng dữ dội, khó chịu.

- Uống nhiều nước giúp điều hòa cơ thể, hạn chế các triệu chứng đau bụng kinh.

- Bổ sung thực phẩm giàu vitamin, canxi giúp giảm đau, tránh mệt mỏi.

- Giữ ấm cơ thể, hạn chế tiếp xúc với nước lạnh.

- Vận động nhẹ nhàng trong những ngày kinh nguyệt để giúp khí huyết trong cơ thể lưu thông tốt.

- Giữ tâm trạng ổn định, tránh căng thẳng, lo âu.

Không chỉ gây đau đớn, mệt mỏi, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và công việc, đau bụng kinh còn có thể là dấu hiệu cảnh báo bạn đang mắc một số bệnh phụ khoa nguy hiểm. Vì vậy, với những thông tin chia sẻ trên đây hy vọng sẽ giúp chị em có được những kiến ​​thức bổ ích trong việc chăm sóc sức khỏe bản thân ngày càng tốt hơn.

Trần Thị Phương Mai

Giảng dạy Bộ môn Sản, trường Đại học Y Hà Nội

Giáo sư cố vấn chuyên môn về lĩnh vực chăm sóc sức khỏe sinh sản Bộ Y tế

Ủy viên ban chấp hành Hội sản phụ khoa và Kế hoạch hóa gia đình Việt Nam

Thành viên Ủy Ban Y tế KV Châu Á Thái Bình Dương của Liên Hợp Quốc

Gs Trần Thị Phương Mai là bác sĩ được nhiều người biết đến trong lĩnh vực khám và điều trị bệnh lý sản phụ khoa. Bác sĩ đặc biệt mát tay trong hỗ trợ sinh sản, giúp nhiều cặp vợ chồng vô sinh, hiếm muộn có con. Hàng ngày, bệnh nhân tìm đến thăm khám với bác sĩ rất đông.

Hiện bác sĩ khám tại:

Phòng khám số 1 - Bệnh viện Đại học Y Hà Nội: Sáng thứ 3 hàng tuần.

Khoa Khám theo yêu cầu - Bệnh viện Đại học Y Hà Nội: Sáng thứ 4 hàng tuần.

Phòng khám Sản phụ khoa Phương Mai - Số 102 Nguyễn Du, Hai Bà Trưng, Hà Nội. Hầu hết thời gian bác sĩ khám tại phòng khám riêng này. Phòng khám của Giáo sư khá đông, chị em có thể gọi đến số điện thoại phòng khám để đặt lịch trước.