Hướng dẫn sử dụng thuốc tránh thai yaz dúng cách

Tham vấn y khoa:

Nguyễn Thường Hanh

October 30, 2020
Kế hoạch hóa

Yaz là một loại thuốc tránh thai loại 28 ngày được nhiều chị em tìm hiểu và sử dụng phổ biến. Vậy cụ thể thuốc tránh thai yaz là gì? Thuốc được dùng cho nhóm đối tượng nào? Làm thế nào để sử dụng thuốc tránh thai yaz đúng cách? Nếu quên uống thuốc phải làm sao? Tác dụng phụ của thuốc là gì? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn trả lời chi tiết những thắc mắc đó!

Thuốc tránh thai Yaz là gì?

Thuốc tránh thai yaz

Yaz là một loại thuốc tránh thai dành cho chị em phụ nữ. Một vỉ yaz có 28 viên thuốc. Trong đó có 24 viên chứa hormone sinh dục màu hồng nhạt, và 4 viên không chứa hormone có màu trắng. Cơ chế tác động của thuốc tránh thai yaz là:

  • Ngăn cản sự rụng trứng.
  • Làm dày lớp chất nhày bao quanh cổ tử cung, khiến tinh trùng không tới gặp trứng được.

Ngoài công dụng ngừa thai, yaz còn được nhiều chị em sử dụng vì những công dụng sau:

  • Điều hòa sự cân bằng nội tiết tố trong cơ thể. Nhờ đó chu kỳ kinh nguyệt không bị rối loạn.
  • Hỗ trợ điều trị mụn trứng cá ở những trường hợp mọc mụn không quá nghiêm trọng.
  • Hỗ trợ điều trị các triệu chứng của bệnh trầm cảm. Ví dụ như căng thẳng lo âu, cáu gắt, khó tập trung, đau vú, nhức đầu, đau cơ và khớp, tăng cân, chán ăn…
  • Điều trị hội chứng rối loạn tiền mãn kinh ở nữ giới.
  • Hỗ trợ điều trị bệnh loãng xương.

Vì những công dụng trên, thuốc tránh thai yaz được nhiều chị em tin dùng và lựa chọn, trở thành thuốc tránh thai phổ biến trên thị trường.

Nhóm đối tượng nên và không nên sử dụng thuốc tránh thai yaz

Những phụ nữ có thể sử dụng thuốc tránh thai yaz gồm:

  • Những phụ nữ có nhu cầu sử dụng phương pháp tránh thai đường uống.
  • Những người bị mụn trứng cá mức độ nhẹ hoặc trung bình.
  • Những phụ nữ bị rối loạn tâm lý trước giai đoạn hành kinh.
  • Những người trong chu kỳ kinh thường cảm thấy lo âu, căng thẳng, mệt mỏi.

Thuốc tránh thai yaz cũng không nên dùng cho nhóm đối tượng sau:

  • Những người dị ứng với bất kỳ thành phần nào của thuốc.
  • Những phụ nữ đang trong thai kỳ. Tuy chưa có nghiên cứu rõ ràng thuốc yaz gây ra tác động cho thai nhi. Nhưng theo các chuyên gia, thuốc vẫn có thể chứa độc tính đối với thai nhi.
  • Những phụ nữ mới sinh và đang cho con bú. Nghiên cứu cho thấy các chất có trong thuốc tránh thai yaz có thể làm giảm lượng sữa tiết ra và biến đổi các thành phần có trong sữa mẹ.
  • Những phụ nữ mắc các bệnh liên quan. Ví dụ như đái tháo đường, thiếu máu hồng cầu hình liềm, ung thư vú, bệnh túi mật, nhồi máu cơ tim, đột quỵ, viêm loét dạ dày và tá tràng.
  • Những bé gái dưới 14 tuổi và chưa có kinh nguyệt.

Ngoài ra những phụ nữ đang dùng các thuốc điều trị khác cũng nên lưu ý. Sử dụng song song yaz với một số loại thuốc có thể khiến dược lực của yaz và loại thuốc kia bị ảnh hưởng. Không những thế, độc tính của thuốc còn có thể phát tác. Ví dụ như thuốc kháng nấm azole, thuốc ức chế hoặc gây cảm ứng lên những enzym nhất định, nước bưởi chùm, thuốc điều trị HIV… Do đó khi sử dụng thuốc tránh thai yaz, bạn cần thông báo cho bắc sĩ về loại thuốc hoặc sản phẩm chức năng mình đang sử dụng. Nhờ đó bác sĩ sẽ cho lời khuyên và đưa ra hướng điều trị phù hợp cho bạn.

Hướng dẫn sử dụng thuốc tránh thai yaz đúng cách

Theo các chuyên gia, những điều bạn cần lưu ý để sử dụng thuốc tránh thai yaz đúng cách gồm:

  • Sử dụng thuốc cùng với nước lọc, không dùng với nước ngọt, nước hoa quả hoặc các loại nước khác.
  • Khi dùng thì cần giữ nguyên viên, không được nhai vỡ hoặc bẻ đôi viên thuốc khi sử dụng. Vì điều này có thể khiến hiệu quả sử dụng thuốc giảm.
  • Trong 24 ngày đầu, sử dụng viên thuốc màu hồng chứa hormone một cách lần lượt, mỗi ngày 1 viên. Khi hết các viên màu hồng, bạn uống các viên màu trắng còn lại. Sau khi dùng hết 1 vỉ thì chuyển sang vỉ khác.
  • Với người muốn dùng thuốc yaz để ngừa thai: Bắt đầu dùng thuốc vào ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt, dùng đều đặn và liên tục suốt chu kỳ. Các chuyên gia khuyên bạn nên dùng thuốc vào một thời điểm giữa ngày, như thế thuốc sẽ đạt hiệu quả sử dụng cao nhất.
  • Với người muốn trị mụn trứng cá: Mỗi ngày bạn cũng uống 1 viên thuốc vào khung giờ nhất định để tăng hiệu quả điều trị.

Khi sử dụng thuốc tránh thai yaz, để tránh xảy ra sai sót bạn cần tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ mỗi ngày. Tránh tự ý dùng thuốc, dùng sai liều vì có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng.

Tác dụng phụ của thuốc Yaz

Một số tác dụng phụ của yaz mà bạn có thể gặp phải khi dùng thuốc là:

  • Rối loạn hệ thống bạch huyết và rối loạn máu: tăng tiểu cầu trong máu, thiếu máu.
  • Rối loạn nội tiết tố.
  • Rối loạn hệ miện dịch: gây ra phản ứng dị ứng.
  • Gây ra những tác dụng phụ lên hệ thần kinh: trầm cảm, rối loạn cảm xúc, lo lắng, chóng mặt, hoa mắt, buồn ngủ, đau đầu…
  • Tác động lên mắt, gây ra triệu chứng suy giảm thị lực, khô mắt, viêm màng kết…
  • Tác động không tốt lên hệ tim mạch: làm tăng nhịp tim, tăng huyết áp, giãn tĩnh mạch, chảy máu cam, ngất, viêm tĩnh mạch.
  • Tác động không tốt lên hệ tiêu hóa, gây ra nhiều triệu chứng. Ví dụ như buồn nôn và nôn, khô miệng, đầy hơi khó tiêu, đau bụng, viêm dạ dày, táo bón, tiêu chảy…
  • Tác động xấu lên gan, dẫn đến tăng men gan, viêm túi mật.
  • Tác động xấu lên da: gây ra sạm da, nổi mề đay, mụn, gây phát ban, ngứa ngáy và viêm da.
  • Những tác dụng phụ khác: chảy máu vùng kín không rõ nguyên nhân, suy giảm ham muốn tình dục, đau tức vú, rối loạn kinh nguyệt…

Những tác dụng phụ kể trên không xuất hiện nhiều, nếu có chỉ ở mức độ nhẹ, có thể tự ngưng. Nhưng nếu các triệu chứng này qua thời gian vẫn không thuyên giảm mà còn nặng hơn, bạn cần lưu ý. Tốt nhất nên đến cơ sở y tế để kịp thời kiểm tra. Sau khi xác định nguyên nhân, các bác sĩ sẽ giúp bạn đưa ra phương án xử lý.

Các xử trí khi quên uống thuốc yaz hoặc nôn sau khi dùng thuốc

Trong trường hợp quên uống thuốc yaz viên màu trắng (loại không chứa hormone) thì bạn chỉ cần bỏ viên thuốc này đi là xong. Chỉ khi quên viên thuốc màu hồng nhạt (loại chứa hormone) bạn mới cần lưu ý.

Cụ thể, cách xử lý khi quên uống viên thuốc màu hồng nhạt như sau:

Nếu quên uống thuốc trong 24 giờ kể từ thời điểm uống thuốc trước đó

Bạn nên uống viên thuốc bị quên ngay lập tức khi nhớ ra. Sau đó, bạn tiếp tục uống các viên khác như bình thường. Lúc này tác dụng tránh thai của thuốc không thay đổi, bạn không cần dùng phương pháp ngừa thai cơ học khác.

Nếu quên uống thuốc sau 24 giờ kể từ thời điểm uống thuốc trước đó

Lúc này, tác dụng tránh thai của thuốc sẽ bị ảnh hưởng. Việc xử lý tình trạng này dựa trên 2 nguyên tắc cơ bản:

  • Không được ngừng thuốc quá 7 ngày, lưu ý 4 ngày khuyến cáo cho viên trắng không chứa hormone.
  • Những viên chứa hormone cần liên tục uống trong 7 ngày. Có như vậy, trục dưới đồi => tuyến yên => buồng trứng mới có được sự ức chế thích hợp.

Cụ thể, bạn cần thực hiện theo chỉ dẫn sau:

Ngày thứ 1 - 7

Ngay khi nhớ ra, cần uống ngay viên thuốc bị quên, thậm chí nếu phải uống 2 viên cùng lúc. Sau đó bạn uống tiếp các viên còn lại như bình thường. Trong 7 ngày tiếp theo nên dùng bao cao su khi giao hợp. Nếu trong 7 ngày trước đó có quan hệ tình dục, bạn có thể bị thụ thai.

Ngày thứ 8 - 14

Uống viên thuốc bị quên ngay lúc nhớ ra, ngay cả khi cần uống 2 viên cùng lúc. Sau đó uống tiếp vỉ thuốc như bình thường. Nếu trong 7 ngày liên tục trước khi quên thuốc, bạn uống thuốc đúng cách, thì không cần áp dụng thêm biện pháp tránh thai nào khác. Nếu không, bạn nên áp dụng biện pháp tránh thai khác trong 7 ngày.

Ngày thứ 15 - 24

Nếu bạn đã uống thuốc đúng chỉ dẫn trong 7 ngày trước khi quên, cần thực hiện 1 trong 2 lựa chọn dưới.

Nếu bạn không uống đúng chỉ dẫn trong 7 ngày trước khi quên, bạn cần thực hiện 1 trong 2 lựa chọn dưới. Đồng thời lúc đó, bạn áp dụng thêm biện pháp ngừa thai phù hợp trong 7 ngày tiếp theo.

Lựa chọn 1: Uống ngay viên thuốc đã quên, sau đó uống tiếp các viên hồng nhạt trong vỉ. Bỏ uống 4 viên màu trắng. Sau đó bắt đầu uống vỉ mới ngay. Trong thời gian từ lúc đó đến khi uống hết những viên hồng của vỉ thứ 2 bạn sẽ không ra máu kinh. Tuy nhiên bạn có thể ra máu bất thường trong khi dùng thuốc.

Lựa chọn 2: ngừng uống tiếp thuốc màu hồng nhạt trong vỉ đang dùng. Nghỉ uống 4 ngày (tính cả ngày quên uống). Sau 4 ngày, chuyển sang uống vỉ thuốc mới. Trong thời gian 4 ngày ngưng thuốc này, nếu không có kinh nguyệt thì có thể bạn đã thụ thai.

Nếu bị rối loạn tiêu hóa, nôn sau khi dùng thuốc

Rối loạn tiêu hóa có thể khiến khả năng hấp thu thuốc của cơ thể bị giảm đi. Lúc này bạn nên sử dụng thêm phương pháp tránh thai cơ học khác trong thời gian bị rối loạn tiêu hóa.

Sau khi uống viên thuốc màu hồng nhạt từ 3 đến 4 giờ, nếu bị nôn, bạn hãy xử lý giống như trường hợp quên uống thuốc.

Bảo quản thuốc tránh thai yaz đúng cách

Bạn cần bảo quản để tránh làm cho thuốc hư hỏng, ẩm mốc hoặc mất tác dụng theo cách sau:

  • Bảo quản thuốc ở nơi khô thoáng, tránh ẩm ướt và tránh ánh nắng mặt trời trực tiếp.
  • Để xa tầm tay trẻ em.
  • Không dùng thuốc khi thấy có dấu hiệu ẩm mốc hoặc khi thuốc đã hết hạn dùng.

Việc bảo quản thuốc cẩn thận đảm bảo hiệu quả của thuốc khi sử dụng đạt mức cao nhất.

Trên đây là hướng dẫn sử dụng thuốc tránh thai yaz đúng cách. Bạn hãy tham khảo các thông tin thật kỹ trước khi lựa chọn loại thuốc tránh thai phù hợp cho bản thân!

Trần Thị Tuyết Lan

12 năm công tác tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương . Nguyên Trưởng khoa Sản II - Bệnh viện Phụ sản Trung ương

Bác sĩ Tuyết Lan khám và điều trị các lĩnh vực sản phụ khoa: Bệnh lý phụ khoa, khám và theo dõi thai kì, tư vấn tiền hôn nhân,.... Bác sĩ Trần Thị Tuyết Lan được bệnh nhân phản hồi là nhiệt tình, nhẹ nhàng, cẩn thận, tư vấn chu đáo nên đi khám cũng cảm thấy yên tâm.